Mart 2020’de yeni tip korona virüs (Kovid-19) salgınının ekonomik etkilerine ilişkin endişelerle politika faiz oranını yüzde 0-0,25 aralığına çeken ve parasal genişlemeye giden ABD Merkez Bankası (Fed) politika faizinde 50 baz puanlık indirim gerçekleştirdi. Faiz aralığı yüzde 4,75-5 aralığına çekildi. Fed böylece 4 yıl aradan sonra ilk faiz indirimini gerçekleştirdi.
Fed’den yapılan açıklamada, son göstergelere göre ekonomik aktivitenin sağlam bir hızda genişlemeye devam ettiğinin görüldüğü aktarılarak, istihdam kazanımlarının yavaşladığı ve işsizlik oranının yükseldiği ancak düşük kalmayı sürdürdüğü kaydedildi.
Ekonomik görünümün belirsiz olduğu kaydedilen açıklamada, her iki taraftaki risklere dikkat edildiği vurgulandı.
Fed projeksiyonlarına göre enflasyon tahminleri ise bu yıl için yüzde 2,6’dan yüzde 2,3’e, 2025 için yüzde 2,3’ten yüzde 2,1’e düşürüldü.
ABD ekonomisinin büyüme tahmini bu yıl için yüzde 2,1’den yüzde 2’ye indirilirken, 2025, 2026 ve 2027 için yüzde 2 olarak öngörüldü. İşsizlik oranına ilişkin tahminler ise bu yıl için yüzde 4’ten yüzde 4,4’e ve 2025 için yüzde 4,2’den yüzde 4,4’e çıkarıldı.
Toplantı sonrası açıklamalarda bulunan Fed Başkanı Jerome Powell, enflasyona yönelik yukarı yönlü risklerin azaldığını ve istihdama ilişkin aşağı yönlü risklerin arttığını belirterek, 50 baz puanlık faiz indirimi kararının politika duruşunun uygun şekilde yeniden ayarlanmasıyla iş gücü piyasasındaki gücün korunabileceğine olan artan güveni yansıttığını ifade etti.
ABD ekonomisinin genel olarak güçlü olduğunu ve son iki yılda hedeflere doğru önemli ilerlemeler kaydedildiğini belirten Powell, iş gücü piyasasının eski “aşırı ısınmış” haline kıyasla “soğuduğunu” ve enflasyonunun önemli ölçüde azaldığını kaydetti.
Dünya genelinde Fed’in çarşamba günkü kararı sonrasında ABD’de ekonominin ne yönde ilerleyeceği değerlendirilmeye devam edilirken, resesyondan kaçınılabileceği ihtimali risk iştahını besledi.
Fed’in projeksiyonlarına göre yıl sonun kadar 50 baz puanlık daha indirim beklentisi öngörülürken, piyasalarda ise 75 baz puanlık indirim beklentileri öne çıkıyor. Bu durumda özellikle açıklanacak istihdam verilerinin öneminin arttığı görülürken, ekonomik aktiviteye ilişkin sinyaller de yatırımcıların odağında bulunuyor.
Analistler, gelecek hafta ABD’de açıklanacak büyüme verisinin de piyasaların odağında bulunacağını söyledi.
Bu gelişmelerle ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi, haftayı 7 baz puan artışla yüzde 3,72’den tamamladı. Dolar endeksi, yüzde 0,4 gerileyerek 101,7 seviyesine gerilerken, 2 bin 625,8 dolarla rekor seviyeyi gören altının ons fiyatı da yüzde 1,7 artışla 2 bin 622,3 dolara yükseldi.
Küresel piyasalardaki pozitif havanın etkisiyle Brent petrolün varil fiyatı, haftayı yüzde 3,2 artışla 74 dolardan tamamladı.
New York borsasında pozitif seyir
New York borsası, Fed’in faiz kararının ardından haftayı pozitif tamamladı.
ABD’de açıklanan verilere göre, ülkede ilk kez işsizlik maaşı başvurusunda bulunanların sayısı, 14 Eylül ile biten haftada 219 bine gerileyerek piyasa beklentilerinin altında gerçekleşti.
ABD’de cari işlemler açığı ise yılın ikinci çeyreğinde yüzde 10,7 artarak 266,8 milyar dolara yükseldi.
Ülkede, perakende satışlar, ağustosta aylık bazda azalacağı beklentilerinin aksine yüzde 0,1 artış kaydetti. Analistler, perakende satışlarda ağustosta yaşanan beklenmedik artışın tüketici harcamalarının nispeten güçlü kalmaya devam ettiğini gösterdiğini belirtti.
ABD’de sanayi üretimi de ağustosta aylık bazda yüzde 0,8 ile piyasa beklentilerinin üzerinde artış kaydetti.
Kurumsal tarafta ise Intel’in hisseleri, şirketin Amazon Web Services ile stratejik işbirliğini genişlettiklerini duyurmasının ardından yüzde 11,1 değer kazandı.
Çip üreticilerinden AMD’nin hisseleri yüzde 2,4 yükseldi. ABD’li teknoloji devlerinden Apple’ın hisseleri yüzde 2,6, Meta’nın hisseleri yüzde 7, Microsoft’un hisseleri yüzde 1,1 ve Alphabet’in hisseleri yüzde 4 değer kazandı.
Bu gelişmelerle Nasdaq endeksi yüzde 1,49, Dow Jones endeksi yüzde 1,62 ve S&P 500 endeksi yüzde 1,37 değer kazandı.
Gelecek hafta pazartesi ABD’de imalat sanayi ve hizmet sektörü Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) Chicago ulusal aktivite endeksi, salı tüketici güven endeksi, Richmond Fed sanayi endeksi, çarşamba yeni konut satışları, perşembe büyüme, dayanıklı mal siparişleri, haftalık işsizlik başvuruları, bekleyen konut satışları, cuma kişisel gelir ve harcamalar, toptan stoklar, Michigan Üniversitesi tüketici güven endeksi takip edilecek.
Avrupa borsalarında İngiltere hariç yalıcılı seyir
Avrupa borsalarında, Fed’in faiz 50 baz puanlık faiz indiriminin bölge piyasalarında olumlu karşılanmasıyla alıcılı bir seyir hakim oldu.
Öte yandan İngiltere Merkez Bankası (BoE), politika faizini, beklentiler dahilinde yüzde 5’te sabit bıraktı.
Bankadan yapılan açıklamada, Para Politikası Kurulu’nun (PPK) para politikasını, yüzde 2 enflasyon hedefine ulaşmak ve aynı zamanda sürdürülebilir büyümeyi sağlamak üzere belirlediği aktarıldı.
BoE Başkanı Andrew Bailey, kararın ardından yaptığı değerlendirmede, ağustosta politika faizini düşürdüklerinden beri enflasyonist baskıların azalmaya devam ettiğini belirterek, “Ekonomi genel olarak beklediğimiz gibi ilerliyor. Bu durum devam ederse politika faizini zaman içinde kademeli olarak düşürebiliriz. Ancak enflasyonun düşük kalması hayati önem taşıyor, bu nedenle politika faizinde çok hızlı ya da çok fazla kesinti yapmamaya dikkat etmeliyiz.” ifadelerini kullandı.
Öte yandan Avrupa Merkez Bankası (ECB) yetkililerinin açıklamaları da öne çıktı.
ECB Başkan Yardımcısı Luis de Guindos yaptığı açıklamada, projeksiyonların enflasyonun 2025 sonunda yüzde 2 hedefi civarında seyredeceğini gösterdiğini belirterek, “Faiz oranı kararları konusunda tüm seçenekleri açık tutmak istiyoruz, enflasyonun eylülde düşmesini bekliyoruz ama 4. çeyrekte bir yeniden yükseliş olabilir.” dedi.
ECB üyesi Peter Kazimir de faiz indirimi için acele etmeye gerek olmadığını görünümün daha net hale gelmesini beklemenin en güvenlisi olduğunu kaydederek, “ECB’nin ekim ayında faiz indirimine gitmesi için görünümde önemli bir değişiklik gerekli.” ifadesini kullandı.
ECB Başekonomisti Philip Lane ise ücret ve karlarla ilgili gelen verilerin beklentilere uygun olduğu vurgulayarak, “Veriler temel senaryomuza uygun gelirse, parasal sıkılaştırmadan kademeli bir çıkış uygun olacak.” açıklamasında bulundu.
Analistler, Fed’in faizleri 50 baz puan indirmesinin gevşeme döngüsü için küresel bir alan açtığı belirterek, Avrupa Merkez Bankasının (ECB) yıl sonuna kadar atacağı adımlarda daha da güvercinleşebileceğini söyledi.
Bölgede açıklanan verilere göre, Avrupa Ekonomik Araştırmalar Merkezi’nin (ZEW), kurumsal yatırımcı ve analistlerin gelecek 6 aya ilişkin beklentilerini ölçen ZEW Ekonomik Güven Endeksi eylülde önceki aya göre 15,6 puan düştü.
Ağustosta 19,2 puan olan endeks, bu ay 3,6 puan seviyesine inerken, Almanya’da mevcut duruma ilişkin yatırımcı güveni eylülde Mayıs 2020’den beri en düşük seviyesine geriledi.
Bu gelişmelerle İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,52 değer kaybederken, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 0,47, İtalya’da MIB 30 endeksi yüzde 0,57 Almanya’da DAX 40 endeksi yüzde 0,11 değer kazandı.
Almanya’da DAX 40 endeksi geçen hafta 19.044,96 puanı görerek rekor kırdı.
Gelecek hafta pazartesi Almanya’da imalat sanayi ve hizmet sektörü PMI, salı Almanya’da İfo iş dünyası güven endeksi, cuma Avro Bölgesinde ekonomik güven endeksi ve tüketici güven endeksi takip edilecek.
Asya borsalarında ‘faiz’ etkisi
Asya tarafında Japonya Merkez Bankasının faiz oranını sabit tutmasıyla birlikte geçen hafta pozitif bir seyir öne çıktı.
Japonya Merkez Bankası (BoJ) politika faizini değiştirmeyerek yüzde 0,25 seviyesinde sabit bıraktı. Bankadan yapılan açıklamada, Japonya ekonomisindeki toparlanmanın devam ettiği belirtilerek, enflasyonist baskıların da ithalat fiyatlarındaki gerilemeyle yumuşadığı ancak devam etmesinin beklendiği ifade edildi.
Para politikası toplantısının ardından açıklamalarda bulunan BoJ Başkanı Kazuo Ueda, küresel ekonomik görünümün oldukça belirsiz olduğunu ve piyasalarda istikrarsızlığın sürdüğünü belirterek, finans ve döviz piyasalarını yakından takip edeceklerini söyledi.
Ueda, ekonomik öngörüleri ve fiyat tahminleri gerçekleşirse, faiz oranlarını yükseltip parasal desteği yeniden ayarlayacaklarını vurguladı.
Japonya’da açıklanan verilere göre, ülkede, yıllık bazda ağustos ayı Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) yüzde 3, çekirdek TÜFE ise 2,8 artarak beklentiler dahilinde gerçekleşti.
Japonya’da ağustos ayı dış ticaret açığı 695,3 milyar yen oldu. Temmuz ayına ilişkin çekirdek makine siparişleri ise aylık 0,1 azalışla tahminlerin altında gerçekleşirken, yıllık bazda ise yüzde 8,7 artış kaydetti.
Çin’de sanayi üretimi ağustos ayında yıllık bazda yüzde 4,5 artarken beklentilerin altında gerçekleşti. Ağustos ayına ilişkin işsizlik oranı ise 5,3 ile tahminlerin üzerinde geldi.
Öte yandan, ülkede ağustos ayı konut fiyatları ise yüzde 5,3 ile azalış serisini sürdürdü.
Analistler, ülkedeki konut fiyatlarındaki sert azalışın önüne geçmek için alınan önlemlerin etkisinin sınırlı kaldığını belirterek, emlak fiyatlarındaki düşüşün ülkedeki temel ekonomik sorunların başında geldiğini kaydetti.
Bunun yanı sıra, Çin’de gösterge faizi işlevi gören 1 ve 5 yıllık kredi faizi oranlarında (LPR) değişiklik olmadı. Ulusal Bankalar Arası Fon Merkezinden yapılan açıklamaya göre, 1 yıllık kredi faiz oranı yüzde 3,35, 5 yıllık kredi faiz oranı ise yüzde 3,85’te sabit bırakıldı.
Öte yandan, Çin’in Hong Kong Özel İdari Bölgesi, Fed’in politika faizini 50 baz puan indirmesinin ardından ABD dolarına bağlı kur rejimi nedeniyle gösterge faizinde aynı oranda kesintiye gitti.
Dolar/yen paritesi, haftayı yüzde 2,2 artışla 143,9 seviyesinden tamamladı.
Bu gelişmelerle haftalık bazda Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 3,12, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 0,70, Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 5,12, Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 1,21 değer kazandı.
Gelecek hafta salı Japonya’da hizmet sektörü ve imalat sanayi PMI, perşembe BoJ toplantı tutanakları, cuma Japonya’da Tokyo TÜFE, Çin’de sanayi karları takip edilecek.
Yurt içi piyasalar pozitif seyretti
Yurt içinde geçen hafta yükseliş eğilimi öne çıkarken Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi haftayı yüzde 2,22 değer kazanarak 9.900,25 puandan tamamladı.
Dolar/TL, haftayı bir önceki kapanışın yüzde 0,5 üstünde 34,1230’dan kapattı.
Analistler, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 9.900 ve 9.700 puanın destek, 10.000 ve 10.150 seviyelerinin ise direnç konumunda olduğunu kaydetti.
Öte yandan TCMB Para Politikası Kurulu (PPK), politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını değiştirmeyerek yüzde 50’de tuttu.
PPK duyurusunda, “Temel mal enflasyonu sınırlı bir artışla düşük seyretmeye devam ederken, hizmet enflasyonundaki iyileşmenin son çeyrekte gerçekleşmesi beklenmektedir. Enflasyonda belirgin ve kalıcı bir bozulma öngörülmesi durumunda ise para politikası araçları etkili şekilde kullanılacaktır.” ifadelerine yer verildi.
Söz konusu gelişmelerin ardından Türkiye’nin 5 yıllık kredi risk primi (CDS) ise 254,2 baz puanla Şubat 2020’den bu yana görülen en düşük seviyeye geriledi.
Gelecek hafta salı reel kesim güven endeksi ve kapasite kullanım oranı, cuma ekonomik güven endeksi ile dış ticaret dengesi takip edilecek.
