ABD’de piyasalar Fed’in faiz oranlarını ne zaman ve ne oranda düşüreceğine odaklanmış olsa da bazı uzmanlar, bunun doğru bir hamle olmayabileceği görüşünde.
Carlyle Group’tan David Rubenstein, CNBC’ye, Fed’in faiz oranlarını düşürmeyi Kasım ayındaki Başkanlık seçimi sonrasına kadar erteleyeceğine inandığını söyledi.
Fed siyasete karışmak istemiyor
Anthony Pompliano, The Pomp Letter’da yer alan makalesinde, Fed’in olası faiz oranlarını düşürme kararının doğruluğunu tartışıyor ve bu noktada uzmanların bakış açılarına daha yakından eğiliyor.
Carlyle Group‘tan David Rubenstein, Fed’in Başkanlık seçimlerine kadar faiz oranlarında herhangi bir indirime gitmeyeceğini tahmin ediyor. Rubenstein’ın mantığı şu şekilde işliyor: “Genel olarak Fed, siyasetin dışında kalmak istiyor. Her zaman Fed’in seçimlerden önce faiz indirimi yapmayacağını düşündüğümü söyledim çünkü bu, çok fazla siyasi çalkantıya neden olur.”
Fed’in siyasetten uzak durması iyi bir fikir gibi görünse de halihazırda çok daha büyük bir sorun bulunuyor: Fed’in faiz oranlarını düşürmeyi reddetmesi ABD hükümeti için önemli bir masraf yaratılması anlamına geliyor. Ekonomi profesörü Mark J. Perry‘ye göre, ulusal borcun yıllık faiz ödemeleri artık toplam savunma harcamalarını 200 milyar dolardan fazla aşıyor.
Faiz indirimi taraftarlarının argümanı
Peki Fed’in şimdi faiz indirimine gitmesinin argümanı ne? Parrott Ryan Advisors‘tan Jim Parrott ve Moody’s Analytics‘in baş ekonomisti Mark Zandi, bu ayın başlarında Washington Post’ta şu argümanı ortaya koyan bir köşe yazısı yazdı:
“Fed’in enflasyona karşı savaşında zaferini ilan etme ve faiz oranlarını düşürme zamanı geldi.
Fed’in agresif faiz artışları, enflasyonun sakinleşmesine yardımcı oldu ancak faiz oranlarını daha uzun süre yüksek tutma konusundaki ısrarı, ev sahibi olma maliyetinin enflasyonda oynadığı ve ekonomiye gereksiz zarar verme tehdidinde bulunduğu rolün ciddi şekilde yanlış değerlendirilmesine dayanıyor.
Ekonomi, Fed’in uzun vadeli yüksek faiz oranı stratejisini takdire şayan bir şekilde atlattı ancak devam eden baskının finansal sistemdeki fay hatlarını ortaya çıkaracağı yönünde artan bir tehdit var. Geçen yılki bankacılık krizinin de gösterdiği gibi, yüksek faiz oranlarının aralıksız baskısı, finansal sistemin bazı kısımlarının tahmin edilmesi ve kontrol edilmesi zor şekillerde çökmesine neden olabiliyor.
İşletmelerin işe alımları geri çekmesi, çalışanların çalışma saatlerini azaltması ve daha az geçici işçi kullanması nedeniyle iş piyasası da giderek daha kırılgan görünüyor. Çalışanların işten çıkarılması başvurulan son yıllardan biri olarak öne çıkıyordu ama bu durum, yüksek faiz oranlarının giderek ağırlaşan ağırlığı altında hızla bozulabilir.
Hatalı bir enflasyon hedefine ulaşmak uğruna bu riskleri almanın hiçbir anlamı yok. Fed’in enflasyona karşı zorlu zaferini kabul etmesi ve sonunda faiz oranlarını düşürmeye başlaması daha iyi.”
Bankacılık krizi ve diğer kötü olasılıklar
Bu açıklama, Fed’in faiz oranlarını düşürmemesi durumunda bankalar üzerindeki olumsuz etkinin altını çiziyor. Uzmanlar, bankaların halihazırda ellerinde tuttukları menkul kıymetlerdeki gerçekleşmemiş zararlar nedeniyle ciddi sorunları bulunduğunu belirtiyor.
Fed iki yıldır faiz oranlarının gelecek yıllarda yapay olarak düşük kalacağını söylüyor ancak 2022’den bugüne kadar ise bu rehberliğe açıkça karşı çıkıyor. Fed, faiz oranlarını düşürerek bankalara yönelik bu darbeyi potansiyel olarak yumuşatabilir ve gelecekteki banka iflaslarını önleyebilir.
Bitcoin ve enflasyonist baskı
Bir başka pencereden değerlendirildiğinde, Bitcoin’in 2022 ve 2023 yılları boyunca düşen fiyatının sorumlusu olarak da faiz oranları suçlanıyor. Brookings Enstitüsü Kıdemli Araştırmacısı Robin Brooks, faiz oranlarının yüzde 5’in altında olduğu 14 Mart 2023 tarihinde şu tweet’i paylaşıyor: “Dolayısıyla Bitcoin’in, Fed’in faiz oranlarını artırma konusunda ciddileştiğinde patlayan başka bir balon varlığı olduğu ortaya çıktı: Sıfır değer saklama fonksiyonu, sıfır çeşitlendirme rolü ve sıfır verim. Güle güle Bitcoin…”
İlginç olan, bu tweet’ten bu yana faiz oranları artmaya devam etti ancak Bitcoin’in fiyatı yaklaşık 15 ay içinde iki katından fazla arttı.
Bitcoin, yüksek faiz oranlarına rağmen tüm zamanların en yüksek seviyelerine yükseldiğinde, “Fed faiz oranlarını artırma konusunda ciddileştiğinde patlayan başka bir balon varlığı” olduğunu iddia etmek de zorlaşıyor.
Ancak kafa karışıklığına gerek yok; eğer Fed faiz oranlarını düşürürse pek çok finansal varlık gibi Bitcoin de bundan büyük fayda sağlayacaktır. Ancak bu yatırımcıları mutlu edecek olsa da potansiyel olarak ekonomi genelinde daha fazla enflasyonist baskıya yol açabilir.
Kaybet – kaybet oyunu
Kısacası Fed’in zor durumda olduğu görülüyor. Fed, sadece para politikasını yönetmekle kalmıyor, siyaseti ve finansal piyasaları da hesaba katmak zorunda kalıyor ve gelecekte ne olacağına dair tahminlerine dayanarak bugünden karar vermek için geriye dönük verileri kullanmaya çalışıyor.
Bunun gerçekten de imkansız bir iş olduğunu söylemek gerekiyor çünkü bu formülasyon açık bir ‘kaybet-kaybet’ oyununa karşılık geliyor. Ancak bu, insanların merkez bankacılarının bundan sonra ne yapacağına dair spekülasyon yapmasını elbette engellemiyor.
