İran’ın hafta sonu gerçekleştirdiği hava saldırısının ardından küresel petrol fiyatları düşüş eğilimine girdi. Uzmanlarsa olası bir misilleme halinde petrolün üç haneli fiyatlara ulaşabileceğini belirtiyor.
Petrolün varil başına 100 dolara doğru tırmanışı pazartesi günü durdu. Ancak petrol fiyatlarındaki yükselişin geçici bir duraklama mı yaşadığı yoksa uzun vadeli bir engelle mi karşı karşıya kaldığı henüz belli değil.
Yatırımcıların bildiği tek şey İran’ın hafta sonu İsrail’e saldırmasının ardından Orta Doğu’daki savaşın genişlemesi risklerinin yükselmesine rağmen petrol fiyatlarının aradığı desteği bulamadığı.
MarketWatch’un haberine göre KPMG’nin Müşteriler ve Piyasalar Küresel Başkanı Regina Mayor konuyla ilgili açıklamasında, “Petrol piyasaları volatiliteye uyum sağladı. Çok fazla sayıda riskten kaçınabilirler” ifadelerine yer verdi.
Salı günü itibariyle Batı Teksas (WTI) ham petrol varil fiyatı %0,28 düşüşle 85,17 dolara geriledi. Brent ham petrol varil fiyatı ise %0,22 düşüşle 89,90 dolardan işlem görüyor.
MW haberinde DWS Group’un Emtia Başkanı ve Portföy Yöneticisi Darwei Kung, İsrail’in bu ayın başlarında İran’ın Suriye’deki konsolosluğuna düzenlediği saldırıdan bu yana oluşan ‘risk primi’nin petrol fiyatlarında etkili olduğunu söyledi. Dow Jones verilerine göre hem WTI hem de Brent ayın başından bu yana %3 yükseldi.
Kung, “ABD ve müttefiklerinin tonu ile İsrail hükümetinin eylemlerindeki gecikme göz önüne alındığında piyasanın petrol fiyatlarındaki yükselişin bir kısmını satın aldığına inanıyoruz” diyor. Bununla birlikte piyasa uzmanı uluslararası çatışmaların öngörülemez yapısına da dikkat çekti. Kung İsrail’in bir misilleme saldırısı halinde İran’a ve İran’ın uydusu niteliğindeki ülkelere istenmeyen zararlar verilebileceği konusunda uyardı.
Emtia uzmanı petrol fiyatlarındaki ılımlı düşüşe dikkat çekerek piyasanın mevcut İsrail-İran çatışmasında bekle ve gör stratejisini izlediğini söyledi.
Kung, “Çatışma kontrol altına alınırsa, yakın vadede petrol arzında önemli bir kesinti beklentisi yok ve mevcut fiyat bu görüşü yansıtıyor” dedi.
İsrail ne cevap verecek?
İran’ın 300 insansız hava aracılığıyla gerçekleştirdiği saldırının ardından piyasaların en fazla göz önünde bulundurduğu konulardan birisi de İsrail’in gerçekleştireceği olası bir misilleme.
ABD Stratejik Enerji ve Ekonomi Araştırmaları (SEER) Başkanı Michael Lynch’in İran’ın Irak veya Suriye’deki ABD üslerine veya bölgedeki ABD Donanması gemilerine misilleme yapmasını sağlayacak yeni bir İsrail saldırısı olasılığı “büyük bir endişe kaynağı” olduğunu yazdı.
Lynch, “ABD’nin herhangi bir tepkisi neredeyse kesinlikle petrol altyapısına değil, askeri hedeflere karşı olacaktır. Ancak aynı zamanda şiddet ve daha geniş coğrafyada bir çatışma korkusu petrol tüccarlarının zihninde yer edecektir” dedi.
Wells Fargo’nun Küresel Yatırım Stratejisi Başkanı Paul Christopher, pazartesi günü yayınladığı bir notta, İran’ın saldırısının, Rusya’nın Ukrayna’da yaptığı gibi, İsrail’in hava savunma sisteminin tepkisini “araştırıyor” olabileceği fikrini gündeme getirdi. Christopher “İran bir noktada bu sistemi karıştırmak veya bunaltmak için daha karmaşık, çok yönlü bir saldırı girişiminde bulunabilir” dedi.
Hafta sonu öncesinde petrol tüccarları, Orta Doğu’daki gerilimi artırabilecek ve küresel petrol piyasalarını potansiyel olarak bozabilecek gelişmelere karşı temkinli davranmıştı.
İran’ın Orta Doğu’daki gelişmelere doğrudan dahil olması ve petrol üretiminde aksamalar görülmesi durumunda petrol fiyatlarının varil başına 100 doları aşacağı bile konuşuluyordu. Cuma günü petrol fiyatları ekim ayından bu yana en yüksek gün içi seviyelerine ulaşmıştı.
DataTrek Research’ün Kurucu Ortağı Nicholas Colas, pazartesi günü paylaştığı bir notta, petrol fiyatlarının 125 dolara yükselmesinin hâlâ önemli bir piyasa endişesi olduğunu, bu seviyedeki fiyatların “sürdürülmesi halinde neredeyse kesinlikle bir resesyona neden olacağını” söyledi.
Petrol 100 dolara ulaşır mı?
SEER’den Lynch şimdilik piyasanın İran’ın İsrail’e yönelik başarısız saldırının “Biden yönetiminin istediği gibi durumun sakinleşebileceğini ima ettiğini” düşünüyor.
Lynch, “İsrail misilleme yapmaya niyetli görünüyor” dedi. Emtia uzmanına göre İsrail eğer bu ciddi davranırsa, hasar veya zayiat verebilecek güçte bir saldırı gerçekleştirirse piyasaların fiyat artışlarından korkması gerekebilir. Lynch “Bu bizi 100 dolara götürür, özellikle de bazı petrol tesisleri hasar görürse” dedi.
DWS Group’tan Kung, petrole ilişkin beklentilerini biraz daha güçlü bir şekilde dile getirdi. Kung “Çatışma tırmanırsa, tüm bahisler kapanır” dedi.
Kung böyle bir ihtimalde piyasa katılımcılarının küresel büyüme beklentisini önemli ölçüde geri çekmesini bekliyor. Emtia uzmanına göre Orta Doğu’daki petrol arzının etkilenme derecesine bağlı olarak petrol fiyatları 100 dolara veya daha fazlasına yükselebilir.
Ancak KPMG’den Mayor’a göre şimdilik üç haneli petrol fiyatları beklemek biraz zor. Mayor petrolde düşüş eğiliminin sürdüğünü ve henüz üç haneli petrol fiyatlarını öngörmeye hazır olmadığını söyledi. Mayor petrol için arz ve talep durumunun ‘sağlıklı’ göründüğünü de sözlerine ekledi.
KPMG emtia uzmanı üç haneli petrol fiyatları beklemiyor ve günlük jeopolitik gelişmelere karşılık piyasalardaki temel verilere odaklanmayı sürdürdüğünü belirtiyor. Ancak Mayor yine de şu uyarıda bulundu:
“Orta Doğu’da daha geniş çaplı bir çatışma petrol fiyatlarını en azından geçici bir süre üç haneli aralığa yükseltebilir.”
